W dzisiejszych czasach największymi problemami zdrowotnymi jakimi boryka się współczesna populacja jest otyłość i cukrzyca. Insulinooporność często poprzedza pełnoobjawową cukrzycę typu 2, co może stanowić dla nas znak ostrzegawczy.
Co to jest insulinooporność?
Insulinooporność to stan, w którym dochodzi do upośledzenia działania insuliny. Mimo prawidłowego lub podwyższonego stężenia w surowicy krwi, tkanki uodporniają się na insulinę. Insulina jest niezbędna aby do komórki dostała się glukoza. Gdy nasz organizm działa poprawnie insulina przyłącza się do receptorów insulinowych znajdujących się na błonie komórkowej, daje tym samym sygnał aby ta pochłonęła glukozę, która zostanie przemieniona w energię, tym samym zwiększając metabolizm komórki. W momencie gdy komórka staje się oporna, insulina nie ma możliwości przyłączyć się do jej receptora, przez co glukoza zostaje dalej w krwiobiegu. Wtedy nasz organizm dostaje sygnał o ciągłym podwyższonym poziomie cukru we krwi, po czym zaczyna produkować jeszcze więcej insuliny i wtedy nasze komórki stają się coraz bardziej na nią odporne. W efekcie takiego działania nasza trzustka wydziela coraz więcej insuliny. Gdy zaniedbamy i pozwolimy na rozwinięcie się insulinooporności możemy doprowadzić do cukrzycy typu II, a następnie cukrzycy typu I.
Wiemy nie od dziś, że cukier jest toksyczny dla naszego organizmu i oprócz cukrzycy oraz otyłości może powodować inne choroby jak np. PCOS, choroby serca, podwyższone stężenie cholesterolu LDL, niektóre nowotwory czy problemy z wątrobą. Dodatkowo może wpłynąć negatywnie na pracę naszego mózgu, zniszczenie nadnerczy, wyrzuty dużego stężenia kortyzolu czy nawet przyczyniać się do choroby Alzeheimera.
Przyczyny insulinooporności
Przyczyny insulinooporności nie są jednoznaczne i wciąż nie do końca znane, lecz dysponujemy coraz bardziej wiarygodnym źródłem wiedzy na ich temat. Obecnie najbardziej znane związane kolejno z otyłością, nadmiarem energii w diecie oraz przewlekłym stanem zapalnym.
Czynników jest wiele, jednak najważniejsze to:
– Zbyt duża ilość kalorii i ilość cukru w diecie
– Otyłość
– Zbyt mała aktywność fizyczna lub jej brak
– Stres
– Wysokie spożycie alkoholu i substancji psychoaktywnych
– Uwarunkowania genetyczne
– Zaburzenia snu, rytmu dobowego
Insulinooporność – objawy
Do najczęściej występujących objawów insulinooporności zaliczamy:
• senność po posiłku,
• mocne uczucie głodu, zachcianki na słodkie po posiłku,
• otyłość brzuszną (trzewną),
• bezsenność, mało regenerujący sen, chroniczne zmęczenie,
• ogólne problemy hormonalne (tarczyca, nadnercza),
• zaburzenia poziomu cholesterolu,
• wysokie ciśnienie krwi.
Insulinooporność – badania
Przy problemach z insulinoopornością, oprócz krzywej cukrowej i insulinowej, warto wyko-nać także (w celu znalezienia problemu) następujące badania:
• kortyzol,
• hemoglobina glikowana,
• enzymy trzustki,
• lipidogram,
• białko C-reaktywne (CRP) oraz odczyn Biernackiego (OB),
• TSH, FT3, FT4,
• ALT, AST,
• testosteron, estriadol, prolaktyna,
• SHBG.
Najważniejsze zalecenia
1. Regularna aktywność fizyczna. Jest ona szczególnie ważna w kontekście osób redukujących masę ciała, co często związane jest z Insulinoopornością.
2. Spożywanie węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym – głównie węglowodanów złożonych, które są również źródłem błonnika pokarmowego.
3. Unikanie produktów przetworzonych – są one jednym z głównych czynników indukujących zwiększony stan zapalny w organizmie.
4. Unikanie cukru, nie eliminacja owoców – to ważny aspekt kreowania zdrowej diety w kontekście gospodarki węglowodanowej. Wskazane jest unikanie większej ilości cukru dodanego, tj. znajdującego się w napojach, słodyczach czy kawie deserowej. W przypadku naturalnych produktów zawierających cukier sprawa nie jest taka oczywista, ponieważ pewne ich ilości mogą się znaleźć w diecie, zwłaszcza jeśli połączone są ze źródłami tłuszczów i białka.
5. Spożywanie orzechów – są one jednym z najlepszych źródeł tłuszczu (obok nasion, pestek, awokado i oliwek). Dodatkowo ich regularne spożycie istotnie koreluje ze zmniejszeniem ryzyka cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych.
6. Spożycie odpowiednich ilości płynów – przy wyborze wody nie wystarczy spojrzeć na to, czy jest ”mineralna”; warto zwrócić uwagę na stopień jej mineralizacji i wybrać wodę odpowiednią do naszych potrzeb.