Kofeina to związek chemiczny występujący naturalnie w wielu gatunkach roślin na całym świecie, które produkują go, jako naturalny pestycyd. Należy do grupy stymulantów oddziałujących na centralny układ nerwowy oraz klasyfikuje się jako używka z racji psychoaktywnego działania. Jest popularnym i powszechnie używanym środkiem pobudzającym w celu polepszenia pracy mózgu, koncentracji oraz zahamowaniu uczucia senności.
Sportowcy zażywają ją w celu poprawienia wyników i zwiększenia efektywności treningów. Występuje w niektórych lekach oraz produktach spożywczych takich jak: kawa, herbata, czekolada, napoje energetyczne, cola lub w postaci suplementów.
Działanie na organizm
Skutki działania kofeiny zależą w szczególności od dawki, jaką przyjmujemy. Jeżeli nie przekraczamy zalecanych norm i nie mamy przeciwskazań do jej stosowania, możemy je potraktować, jako pozytywne dla funkcjonowania organizmu. Kofeina łagodzi ból, wpływa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy oraz poprawę nastroju, ze względu na zwiększenie aktywności dopaminy w mózgu. Działa stymulująco na nasz układ nerwowy powodując efekt pobudzenia, dlatego stosowana jest w momentach zmęczenia fizycznego lub psychicznego. Poprawia koncentracje i zdolności zapamiętywania, zwiększa czujność oraz zwalcza uczucie senności, umożliwiając dłuższą i bardziej efektywną pracę mózgu. Przyśpiesza pracę serca oraz powoduje wzrost ciśnienia krwi, jednak nie ma dowodów, aby u osób zdrowych przyczyniała się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, czy nadciśnienia tętniczego.
W kontekście kształtowania sylwetki kofeina może być dużą pomocą dla osób trenujących na siłowni. Stwarza ona korzystne warunki do spalania tłuszczy, przyśpiesza spoczynkową przemianę materii oraz hamuje uczucie głodu, co pomaga w ograniczeniu przyjmowanych kalorii. Spożycie kofeiny przed wysiłkiem poprawia ogólną wydolność organizmu oraz zmniejsza uczucie zmęczenia, pozwalając na dłuższy i bardziej intensywny trening. W przypadku gorszego dnia zastosowanie kofeiny może korzystnie wpłynąć na motywacje i chęć wykonania jednostki treningowej.
Kofeina uzależnia, ale nie w dosłownym sensie. Przy regularnym stosowaniu nasze receptory ulegają nasyceniu tą substancją i rośnie tolerancja na jej działanie. Powoduje to konieczność do zwiększania przyjmowanych dawek w celu uzyskania pożądanego efektu. Proces ten można odwrócić stosując adaptogeny, takie jak na przykład: różeniec górski lub ashwaganda, ale wymaga to również odstawienia kofeiny na okres kilku tygodni.
Dawkowanie kofeiny
Reakcja organizmu na kofeinę jest kwestią bardzo indywidualną, ponieważ zależy to od wrażliwości na tą substancję. Bezpieczna dzienna dawka dla zdrowej dorosłej osoby to około 400mg i odpowiada to mniej więcej czterem filiżankom kawy. Taka i mniejsza ilość może zadziałać korzystnie na organizm.
Co więc się stanie, gdy przekroczymy tę wartość?
Dawka śmiertelna kofeiny to około 10 gram, jednak skutki przedawkowania mogą być widoczne już przy dużo mniejszej ilości, a zależy ona od naszej tolerancji na tę substancję. Objawiają się one między innymi w postaci stanów lękowych, niepokoju, bólami głowy, nudnościami, drżeniem mięśni, czy zaburzeniem pracy serca. Spożycie kofeiny o zbyt późnej godzinie może powodować bezsenność lub spłycenie i pogorszenie jakości snu. Zbyt duża dawka powoduje często odwrotne efekty do tych, które chcielibyśmy uzyskać. Są to między innymi: osłabienie, zaburzenie koncentracji, uczucie senności, rozkojarzenie i brak motywacji do działania. Jeżeli chcemy czerpać korzyści ze stosowania kofeiny bardzo ważne jest, aby ostrożnie dobierać i zwiększać dawkę, obserwując jak nasz organizm na nią reaguje.