Jak powinna wyglądać dieta w chorobach tarczycy? Jakie badania będą niezbędne do wykonania by dobrze zdiagnozować problem? Jaką suplementację powinniśmy stosować ?
Czym jest tarczyca ?
Może na samym początku zacznę od tego czym jest tarczyca. Jest to niewielki gruczoł poło-żony w okolicy szyi. Składa się z dwóch płatów oraz cieśni, która je łączy. Tarczyca odpowiada u człowieka za metabolizm oraz gospodarkę wapniowo-fosforanową poprzez produkowane hormony – trój-jodotyroninę ( T3), tyroksynę ( T4 ) i kalcytoninę. Do ich produkcji stymulowana jest przez hormon wydzielany przez przysadkę mózgową – tyreotropinę (TSH ), która jest hormonem przy-sadki a nie bezpośrednio samej tarczycy !
Jak to działa? TSH pobudza tarczycę do produkcji T3 I T4 a one hamują dalsze działanie TSH. Co ważne pierwiastkiem niezbędnym do produkcji tych związków jest jod (T4), gdzie nasz gruczoł tarczycowy wydziela więcej T4 w stosunku do T3. Natomiast finalnie to właśnie T3 jest dla nas istotna. Bardzo ważna jest odpowiednia praca hormonów tarczycy, gdyż to one mają ogromny wpływ na nasz organizm. Regulują nasz metabolizm, odpowiadają za termoregulację, za odpowiednie funkcjonowanie układu krwionośnego oraz za wzrost i różnicowanie układu nerwowego.
Skąd to się bierze?
Wszelkie choroby związane z tarczycą rozwijają się w wyniku zaburzeń organizmu, dotyczących odpowiedzi immunologicznej, mutacji somatycznych czy nieprawidłowego funkcjonowania przysadki. Często spowodowane jest to znacznymi niedoborami, nadmiernym spożyciem jodu czy też wynikiem przebytych zakażeń wirusowych oraz stosowanych diet i terapii. Problemy z tarczycą również w dużej mierze wiążą się z naszym odżywianiem. Niewłaściwa ilość węglowodanów, witamin i składników mineralnych (jod, cynk, selen, tyrozyna i inne) będzie skutkowało pogorszeniem jej pracy. Jak dodamy do tego jeszcze przetworzone jedzenie, chemię zawartą w produktach to mamy problem murowany. W tym czasie nasz metabolizm się pogarsza, spowalnia, nasze samopoczucie robi się coraz gorsze, jesteśmy zmęczeni ospali, ciężko nam funkcjonować na co dzień, to wszystko sprowadza się do chorób tarczycy.
Podstawę leczenia tych chorób stanowi farmakoterapia ale o tym troszkę później.
Aktualnie coraz częściej możemy znaleźć dużą liczbę dowodów, badań naukowych, które potwierdzają korzystny wpływ prawidłowego żywienia i odpowiedniej suplementacji na pracę tarczycy. W ostatnich latach znacznie wzrosła świadomość ludzi w zakresie prawidłowego funkcjonowania organizmu, w tym również hormonów tarczycy.
Niedoczynność tarczycy
Zacznijmy od objawów z jakimi możemy spotkać się podczas niedoczynności. Przede wszystkim będzie to: ospałość, zmęczenie, apatia, niechęć podejmowania działań, przybieranie na wadze bez wyraźnego powodu lub problemy z chudnięciem mimo niskiej kaloryczności, mocne odczucia zimna, osłabienie koncentracji, depresja i mocno nasilony stres.
Jakie zatem mamy przyczyny niedoczynności ?
Do najczęstszych należy zaliczyć zły i nie-wystarczający poziom T3 i T4. Spowodowane np. problemami z jelitami, gdy mamy nieodpowiednią ilość Jodu i Selenu co najczęściej ma złe podłoże do przyswajalności z pożywienia. Jak i również Hashimoto, jest to choroba autoimmunologiczna, co oznacza, że nasz układ odpornościowy „atakuje” gruczoł tarczycy. Tutaj bardzo istotne będzie wykonanie badania na poziom przeciwciał tarczycowych – Przeciwciała przeciw-tyreoperyksydazowe (anty-TPO) – Przeciwciała przeciw-tyreoglobulinie (anty-Tg).
W takim razie jak sobie z tym poradzi?
Najbardziej popularną metodą jest hormonalna. Terapia zastępcza, czyli podawanie tyroksyny w formie leku (Euthyrox, letrox) lub połączenia w postaci T3 i T4 (novothyral). Można powiedzie, że to by wystarczyło ale nie do końca. Pamiętaj-my, że sama terapia nie leczy problemu lecz go w pewnym stopniu omija, poprzez uzupełnienie niedoboru hormonu i wyrównanie wartości. Przy Hashimoto i tak to nie powstrzymuje przeciwciał, stąd choroba dalej może rozwijać się.
Nadczynność tarczycy
Jest to przeciwny stan co do nadczynności. W tym stanie w głównej mierze będziemy tracić na wadze, odczuwać chłód, zimno. Mamy tu do czynienia z nadaktywnością tarczycy, szczególną uwagę należy zwrócić na zwiększenie podaży energii. W diecie powinniśmy ograniczyć ilość spożycia tłuszczów, produktów wysoko przetworzonych o niskiej wartości odżywczej oraz kofeiny.
Dieta w chorobach tarczycy i jej wpływ
Czas zwrócić uwagę na to co jemy a co powinniśmy jeść na co dzień. Jak to może wpłynąć na stan naszej tarczycy i samopoczucia. Dieta przy chorobach tarczycy przede wszystkim ma usprawnić dostarczanie składników, które są niezbędne do pracy gruczołu, jak i wpłynąć na zmniejszenie działania substancji drażliwych, które powodują stany zapalne i mogą rozwinąć chorobę Hashimoto.
Co definitywnie powinniśmy wykluczyć?
– warzywa kapustne ( brokuł, kalafior, brukselka, kapusta),
– cukier i tłuszcze trans,
– gluten ( sama eliminacja glutenu zawsze przyczyni się do wsparcia organizmu. Gluten i odpowiedź immunologiczna są mocno ze sobą powiązane),
– nabiał (prowokowanie stanów zapalnych, zwiększony poziom estrogenu, w zbyt dużej ilości powoduje zaburzenie pracy przysadki).
Na szybko wspomnę jeszcze o odpowiedniej suplementacja, która będzie niezbędna i będzie stanowiła idealne uzupełnienie diety. Z pewnością warto włączyć i wypróbować w walce z tarczycą: selen, jod, cynk, tyrozynę, ashwagandhę, kwasy Omega3, wit.A, wit.C, wit.E, wit.z grupy b ( B3,B6,B12) oraz niezbędna witamina D3!
Jakie badania wykonać ?
Pakiet badań który warto zrobić przy problemach z tarczycą: najważniejsze będą dla nas wyniki samej tarczycy: TSH, FT3, FT4 rFT3, FT4. Dodatkowo można zrobi
: Morfologia z rozmazem, OB, CRP, aTPO. aTG, LH, glukoza, insulina, kortyzol (najlepiej dobo-wy ze śliny).
*wysokie TSH – będzie wskazywało na niedoczynność tarczycy, organizm będzie zmuszał przysadkę do produkcji większej ilości TSH z uwagi na niski utrzymujący się poziom FT4. Wynik po-wyżej 2mIU/L będzie wskazywał na rodzący się już problem niedoczynności.
*niskie TSH – będzie wskazywało na nadczynność tarczycy. Gdy gruczoł tarczowy wydziela za dużo T4, TSH spada. Pamiętajmy, że samo sprawdzenie poziomu TSH nie gwarantuje nam odpowiedzi na to co się dzieje z tarczycą. Kolejną kwestią jest tu stosunek FT4 do FT3. Ważny również będzie Cynk i Selen, które wpłyną na jakość całości.
Podsumowanie
Z chorobami tarczycy będziemy spotykać się coraz częściej dlatego należy choć trochę zgłębić wiedzę na ten temat. Każda dieta bazuje przede wszystkim na zasadach racjonalnego odżywiania. Jadłospis powinien być różnorodny i dostarczać nam odpowiednią ilość wszystkich składników odżywczych. Powinien obfitować w dobrej jakości białko, węglowodany i wielonasycone kwasy tłuszczowe jak i składniki mineralne. Należy ograniczyć spożycie produktów wysoko prze-tworzonych. W przypadku osób, które chorują na Hashimoto warto wypróbować dietę bezglutenową. Natomiast wśród osób z nietolerancją laktozy, korzyści może przynieść dieta bez laktozową. Należy pamięta, że nie ma wystarczających badań naukowych potwierdzających stosowanie diet eliminacyjnych w tej grupie chorych. Z kolei w przypadku nadczynności kluczowe będzie dostarczenie odpowiedniej ilości energii i białka. Każdy powinien podejść indywidualnie do siebie i swojego organizmu, a jeżeli nie radzi sobie sam to skorzystać z pomocy specjalistów.
Najważniejsze to „słuchać swojego organizmu!”, nauczyć się z nim pracować i funkcjonować na co dzień tak aby cieszyć się życiem a nie cały czas zadręczać i być na „wiecznej diecie”!